Onrechtstreekse schenking van aandelen is rechtsgeldig

Wilt u aandelen uit uw vennootschap schenken zonder schenkbelasting? Dan lijkt de onrechtstreekse schenking via inschrijving in het aandelenregister op naam van de begiftigde een serieuze mogelijkheid. Zeker nu het hof van beroep in Antwerpen dit soort schenking nu al voor de derde keer heeft aanvaard.

Tot 2020 was het niet ongebruikelijk dat schenkingen via een buitenlandse notaris verliepen, om zo schenkbelastingen te vermijden. Meestal was dat dan in Nederland, waardoor deze methode ook wel bekend stond als de ‘kaasroute’. Maar sinds 15 december 2020 moeten alle notariële schenkingsaktes in België worden geregistreerd en moet er dus ook schenkbelasting worden betaald aan de overheid. Het begin van een creatieve zoektocht naar achterpoortjes. Specifiek voor het schenken van aandelen uit uw vennootschap lijkt daar nu inderdaad zo’n poortje open te staan …

Sowieso geen schenkbelasting voor familiale vennootschappen

Laten we beginnen met een uitzonderingssituatie: die van de familiale vennootschap. Op aandelen uit een dergelijke vennootschap moet u in Vlaanderen geen schenkbelasting betalen, indien u aan een aantal voorwaarden voldoet (u moet bv. als schenker samen met de familie een bepaald minimumpercentage van de aandelen bezitten). Ook in het Waals Gewest is er trouwens een gunstregime van toepassing bij familiale vennootschappen.

Maar wat als uw vennootschap niet aan die voorwaarden voldoet?

Toen er nog aandelen aan toonder bestonden, was een handgift nog een mogelijkheid. Maar ook die piste is al een tijdje afgesloten. Een andere manier is dematerialisering van aandelen op naam door boeking op een effectenrekening, waarna u de aandelen via een bankgift schenkt. Maar dat gaat dan ten koste van controle- en inkomstenbehoud.

Toch lijkt er nog een andere manier om de tussenkomst van een notaris en dus schenkbelasting op aandelen te vermijden: een onrechtstreekse schenking via inschrijving in het aandelenregister op naam van de begiftigde. Het hof van beroep in Antwerpen beschouwde deze methode in het verleden al twee keer als een rechtsgeldige schenking, zonder dat er sprake is van een schenkingsakte die door een notaris verplicht moet worden geregistreerd. Het lijkt tegenstrijdig met wat in het Wetboek van vennootschappen en verenigingen staat, omdat een inschrijving in het register op zich in principe geen eigendomsoverdragende werking heeft. Toch bevestigde het hof onlangs opnieuw dat aandelen van een vennootschap op deze manier onrechtstreeks kunnen worden geschonken.

Opgelet: erfbelasting nog altijd mogelijk!

Er zit wel een adder onder het gras. Net als bij een ongeregistreerde bankgift bijvoorbeeld, waarbij ook geen schenkbelasting hoeft te worden betaald, geldt dat wanneer de schenker binnen de drie jaar overlijdt, er alsnog erfbelasting verschuldigd is. Dat is bij een geregistreerde schenking niet het geval.

U doet er bovendien goed aan om bij een onrechtstreekse schenking een pacte adjoint af te sluiten, waarin u de schenking bevestigt. U kunt er ook uw voorwaarden voor de schenking in laten formaliseren.

Kortom, de achterpoort staat open, maar laat u wel deskundig adviseren als u besluit om via deze weg aandelen uit uw vennootschap over te dragen aan bijvoorbeeld de volgende generatie.